‘Vrapo te shkruash jeten’ ~kthim ne bankat e shkolles~

 

Vjersha, perralleza e thenie te Gianni Rodarit

 një shkrimtar, pedagog, gazetar dhe poet italian, i specializuar në tekste për fëmijë dhe adoleshentë dhe i përkthyer në shumë gjuhë. 

Dita e pare e shkolles

Ja zilja bie

pastruesja shkollen pastron 

dezhurni vjen e deren hap

mesuesi zbret ne stacion.

Mami therret:‘O nxenes’

cohu shpejt nga ai krevat.

Ne dhome hyn dielli

Hajt nxito, mbaruan pushimet 

fute penen ne kuti

mprehe lapsin ti

letren perthithese ne fletore

e vrapo te shkruash jeten.

Shkruaj bukur pa nxituar

Çdo dite nga nje faqe

Shkruaj fjale drejt e paster

Te punosh,te perpiqesh, te duash

Çfare duhet

Per te bere nje tavoline

duhet druri

Per te bere drurin 

duhet pema

Per te bere pemen 

duhet fara

Per te bere faren 

duhet fruti

Per te bere frutin 

duhet nje lule:

Per te bere nje tavoline 

duhet nje lule

Na ish njehere nje presje

Na ish njehere

nje presje e shkrete

Qe per faj te nje nxenesi 

te pavemendshem

U ndodh ne vend te nje pike

pas fjales se fundit 

te fjalise

E shkreta, e vetme

duhej te mbante

peshen e njeqind fjaleve

Ca me theks te rende

Nga mundimi i teperte vdiq.

E varrosen

poshte nje kryqi

Bere me lapsin blu

 te mesuesit

E ne vend te lules se gjelbert

e krizantem

i vendosen 

nje tufe me pikeçuditese

Si homazh

Milingones

Kerkoj falje perralles se lashte

nuk me pelqen kopracja milingone

Une mbaj anen e gjinkalles

Qe kengen e saj te bukur se shet, e dhuron

❓

Na ish njehere nje pike pyetje

 kureshtare e madhe

Veç me nje kaçurrel

qe bente pyetje

qe te gjithe njerezve

E nese pergjigjja 

nuk ishte ajo e verteta

kaçurrelin tundte si kamxhik

Ne provim e vune 

ne fund te nje problemi 

Shume te nderlikuar

Sa asnje nuk i gjeti zgjidhjen

E shkreta

nuk e kish te lige zemren

Se u pendua 

u kthye 

ne nje pike cuditese ❗

Miredita te gjithe femijeve te botes

🌏 🚸

Dua te bej nje udhetim te gjate

Femijet e botes dua te takoj

Nje per nje dua ti shoh

Qe ta di 

Si jane e çfare bejne

Nese shkojne ne shkolle apo jo

E kane mamin e tyre

A babin qe shkon e punon

E ndoshta nje moterz me te cilen loz

Dua te di kush i mbulon 

Me mbulesen ne krevatin e tyre

E nese fusin gishtin ne goje

Kush i qorton

Nese dikush ua kreh floket

Me kreherin e lagur

E nese eshte arnuar  

Vrima ne çorapin e bukur

Dua te sigurohem

qe asnjeri te mos kete frike kur eshte terr

qe te gjithe te kene mbi jastek

nje enderr te bukur per te enderruar

e nje gjyshe qe i merr per dore

e njeriun e lige largon prej tyre

E do u them atyre “ mirdita femije”

te bardhe, te verdhe , esmere

femije prej rome e Santa fe

ne ngjyre qumeshti a kafe

femije te qeshur prej Moske o Pekini

O lule te varfra te kositura^

e vendin e ‘mengjesit te fresket’

Femije me floke bjond a te zinj

Mirdita te gjithe femijeve te botes

Qielli eshte i te gjitheve

🌄🌔

Dikush qe eshte dijetar i madh

te me shpjegoje kete fshehtesi

pse qiellin e shohin te gjithe

e i te gjitheve eshte krejt qielli

Eshte i imi kur e shoh

eshte i plakut, eshte i femijes

i mbretit, i kopeshtarit

i pastruesit, i poetit

Nuk ka te varfer aq te varfer

sa te mos jete padron i tij

Edhe lepuri frikacak

ka aq qiell sa nje luan

Qielli eshte i te gjithe syve

E nese do, çdo sy

rroke krejt henen,

shiun qe bie, diellin

Dikush qe eshte dijetar i madh

te me shpjegoje kete mister:

qielli eshte i te gjitheve

e çdo syri qe e sheh 

Me fjale a me vargje

ma shpjegoni pra

pse qielli eshte nje i vetem 

e toka eshte copa copa

Shqip M•C

Lartesimi i ironise

 

Ne enderr pikturoj si Vermer

Flas shume mire greqisht

Me te gjallet e jo vetem

Nis nje makinen

qe i bindet urdherave te mia.

Kam talent

shkruaj poema te medha

Degjoj zera

Pak a shume si vete shenjtet 

Do te habiteshe

prej menyres si luaj piano

Fluturoj ashtu si duhet,

Vetem pra

Duke rene nga nje çati, 

bute bute mbi gjelberim

Nuk kam veshtiresi 

te marr fryme nen uje

Nuk ankohem me

Kam arrite te gjeje Atlantiden

Gezohem se e di se zgjohem gjithmone 

para se te vdes

Sapo shperthen nje lufte

kthehem ne anen qe preferoj

Jam, por nuk duhet te jem

Nje bije e shekullit

Ca vite me pare

kam pare dy diej🌞🌞

E pardje dy pinguine

Me bindjen me te madhe enderrat levdoj

*Enderr (W.S)

Shqip M.C

Jemi puhizë e lehtë

 Jemi veç puhizë ere

Puhiza të lehta të varura mbi muret

e një qielli pa kufinj

Jemi pluhur e esencë barit, 

lulesh, perzier

me aromën e detit,

t'hënës, t'dites, të natës

të kohës që vrapon

e mbjell rreth vetes 

fara kujtimesh 

Jemi si krahë në fluturim, 

prej gjithmonë 

Qëkur morëm frymë për herë të parë 

deri në ëndrrën e fundit

Në zemrën tonë e pikuar

prej një ylli;-

Si dhurate

R. Tagore

Tea and the sea (Albania 2018)

 “Dashte zoti

nje puhize e ambel 

T’thuri rreth teje

fjale dashnije,

Si nji tis i padukshem 

Per me mbrojte jeten tande”

J. O’Donohue

shqip M.C 

8 mars

Nonostante tutto 

E moren ligesine e tyne

E e perçapen

me dhamt’ e injorances

n’copa letrash

shkarravina e analfabete

botes ia dhane

me e kthy kunder teje.

Kane mendu;

-do t’dorezohet...

Por ata s’e dine 

ç’ don me thane 

me qene femen

Ata nuk e dine 

ç’don me thane

me qene gru

Ata nuk e dine 

ç’don me thane

m’u rr’zu sa here 

e prape me u çu

Ata nuk e dine 

ç’don me thane 

Me pase shend n’zemer

e drite n’sy

Nonostante tutto 

• • •

Ata si ti,

nje pende t’arnume

Ngjyejne

n’hinin e renies

e me shkronja t’ndrujtuna

prej shpirti

i thurin lavde jetes.

• M.C mars2021

*”Vepra me e mire per nje grua eshte qe te doje veten, te jete vetvetja e te sh’ndrise mes atyne qe nuk besuan kurre tek ajo”(web)💛

An Autumn spotlight

“...sidoqofte, eshte jeta ajo qe fiton gjithmone.”

Sa hijeshi ka drita e ketyre diteve!

Ajri eshte i paster e ngjyrat e vjeshtes ofrojne shikimit tone nje pamje madheshtie te ndryshme, por jo me pak energjike sesa ajo e pranveres. Gjethet, qe me pare na magjepsnin me jeshillekun e lehte, tani na habisin me ngjyrat e ngrohta e te arta, me perdredhjet e tyre fluturuese ne ajer. Ne vend te luleve kane zene vend frutet tipike vjeshtore: te kuqe, roze e te verdha. Ata jane mbretereshat e verteta te dimrit. E e gjitha kjo bukuri bie ne kontrast me klimen e semundjes, vdekjes, qe na rrethon. E si te mos mendosh per indiferencen e kesaj natyre leopardiane. 

Por është një gabim te fajesohet per nje pjesëmarrje emocionale bota natyrore ne teresi.

Kane per te qene pikerisht frutet e larmishme vjeshtore me farat e tyre te fshehura qe do na japin zemer, do na japin shprese.

E dimri ka per te ardhur, sigurisht, do te shtroje tisin e tij te hirte, e do te na duket se e kemi humbur çdo shprese. 

Veç ne shkurt, kur toka do te filloje te rilinde, me te gjitha energjite e saj, e para syve tane te lodhur e te zhgenjyer, do te shfaqet simfonia e madhe e jetes, do te kuptojme rendesine e frutave vjeshtore e farave te tyre, te gjumit e te zgjimit, e do te kemi proven se, sidoqofte, eshte jeta ajo qe fiton, gjithmone.

🔖Susanna Tamaro

Shqip M.C

📸Photos taken at Japanese Garden

Oret e  mengjesit jane ma te qeta

Arrat kane marre ngjyre ma t’kafte

 Ma t’rrumbullakta jane ba kokrrat e dellinjave 

Trendafili qytetin ka lane.

Panja ka vu nje shall te gezueshem, 

Lendina jane veshe ne te kuqerremte-

E une druhem jam demode, 

Nje varese me ngjyra vjeshte dua te ve

🔖Emily Dickinson

‘Arti’ i duarve

Gjeth i qendisur🍂

“Gjyshe, si perballohet nje dhimbje?”

“Me duar, shpirt. Po u mundove ta besh me mendje, ne vend qe te lehtesohet, dhimbja do te forcohet edhe me shume.”

“Me duar, gjyshe?!”

“Po. Duart tona jane antenat e shpirtit tone. Po i vure ne levizje duke qepur, duke gatuar, duke pikturuar, duke bere muzike ose duke punuar token, do te dergojne sinjale ne thellesi te shpirtit tend. E ai do te qetesohet, sepse po i kushton vemendje. E keshtu nuk e ka te domosdoshme te te dergoje dhimbje, per te patur vemendjen tende.”

“Vertet kaq te rendesishme jane duart?”

“Po, bija ime. Mendo te porsalindurit. Ata nisin ta njohin boten duke prekur çdo gje, me duart e tyre te vogla. Po te vesh re duart e te moshuarve, ato te flasin ty me shume se cilado pjese e trupit te tyre.

Thuhet se gjithçka e bere me dore, eshte bere me zemer. Sepse ne te vertete eshte keshtu : duart dhe zemra jane te lidhura me njera - tjetren. Ata qe bejne masazhe e dine mire, kur prekin trupin e nje personi tjeter, krijojne nje lidhje te padukshme me te. E pikerisht efekti i saj sjell sherimin.

Mendo te dashuruarit: kur preken, lind ndjenja me sublime”

“Duart e mia gjyshe, ka kohe qe nuk i perdor keshtu!”

“Levizi, zemra ime. Fillo te krijosh me to, e gjithcka brenda teje do te gjallerohet. Nuk do te vanitet dhembja, jo. Do te transformohet ne nje pune te bukur. 

Do te lendoje me pak. Se ke per te perkedhelur rrenjet e saj.”

E. Barnabè

(Nga ital. shqip MC)

ITAKA / K.Kavafis (dedikim birit tim)

Kur te nisesh udhetimin per ne Itake

Shpreso qe udha te jete sa me e gjate

Plot me aventura, plot zbulime.

Prej gjiganteve Lestrigone e Ciklopeve

As prej furise se Poseidonit - 

Frike mos ki.

Se nuk ke per t’i gjete, ne udhen tende, 

Nese ke per te shtuar dijet e tua, 

E per sa kohe shpirti e trupi yt 

Te gjallerohen prej entuziazmit.

As Lestrigonet, as Ciklopet, 

E as Posedonin e terbuar - s’do te luftosh

Vec nese ke per t’ju bere vend ne shpirtin tend,

Vec nese shpirti yt, brenda teje t’u beje vend.

Shpreso qe udha jote te jete sa me gjate.

E te panumerta te jene mengjeset verore, 

tek ndjen kenaqesi e gezim,  

nder brigje ku ke per te shkele 
per te paren here;

Te ndalosh ne tregjet arabe

Te blesh sa te duash gjera te bukura,

Margaritare, perla e te tjere gure te cmuar

Parfume terheqese te cdo lloji.

E te vizitosh shume qytete egjiptiane,

prej kultures se tyre

te njohesh e te mesosh sa me shume.

E, gjithmone ne mendje mbaje, Itaken. 

Te mberrish atje eshte qellimi yt.

Por mos nxito aspak ne udhetimin tend

Sa me shume te zgjase aq me mire.

Se ke per te qene burre i thinjur 
kur te mberrish ne ishull, 

I pasuruar me gjithcka ke fituar udhes,

Pa prite pasuri prej tij.

Se Itaka te ka dhuruar 
udhetimin e mrekullueshem.

Pa te, ti nuk do te ishe nisur per udhe.
 Se çfare t’ju jape me, ajo nuk ka.

E nese e gjen t’varfer, mos mendo se te ka mashtruar

Je bere mendjendritur, plot me pervoja, 

Ndaj ke per ta kuptuar

 se ç’kuptim ka, Itaka.

20prill’20

(Shqip M.C)

Nje tufe lot malli per nenen

“Te perkujtoj une sot

Jo per betejat e tua te pafundme

Me dhimbjen dhe shendetin e lige

As per dobesite e lodhjen shpirterore

Jo, sot do te kujtoj

Krijuesen

                         Zemerluanen...”     M. Sarton

“Nene

 Te mbaj mu ne balle

 Si nje plage qe nuk mbyllet. 

 Jo gjithmone dhemb.

 E zemra nuk shuhet e pergjakur. 

 Por nganjehere, behem qorr papritmas

 E ndjej gojen mbushe me gjak”               G. Benn

“Zonje, si quhesh? - Nuk e di.

Kur ke lindur? Nga cili vend vjen? - Nuk e di.

Perse e ke hapur kete grope te nendheshme? - Nuk e di.

Sa kohe ka qe fshihesh ketu?  - Nuk e di.

Pse ma kafshove doren? - Nuk e di.

E di se nuk do te te lendojme, apo jo? - Nuk e di.

E di ti se jemi ne lufte e duhet te zgjedhesh me cilen pale je. - Nuk e di.

Eksiston akoma fshati yt? - Nuk e di.

Keta jane femijet e tu? - Po.”        W. Szymborska

“Asnjeri nuk te eshte aq i afert sa nena

Gjithkush mund te degjoje fjalet e tua t’bukura

Por heshtjen tende vetem une e kuptoj

Te mbaj fort ketu, ne gjoksin tim

larg botes lakmitare te te mbroj

Kocke e kockes sime, mishi i mishit tim”   L.Maud.Montgomery

Shqip M.C

7mars20

Dedikim -Nje qershor -dita e femijeve.

Sot festohet 1qershori, festa e femijeve. Uroj festen femijeve te mi.

Uroj qe kjo feste te jetoje ne zemrat dhe shpirtin tuaj gjithe jeten.

Nuk uroj te fitoni gjithmone ne jete, por te luftoni gjithmone per te fituar, sepse vete jeta eshte e tille.

Nuk dua te merrni diçka qe nuk e meritoni, por nese mendoni se meritoni diçka duhet te ushtroni te gjitha forcat tuaja per ta patur, çfaredo lloj objetivi te jete.

Mesoni ti njihni njerzit me te cilet keni te beni. 

Jini koherent dhe kini respekt ndaj atyre qe shprehin keto cilesi ndaj jush. 

Te tjeret, besomeni, nuk kane se ç' t'ju mesojne ne jeten tuaj.

Nese beni pjese ne nje grup, kini respekt per gjithe grupin, pa bere dallime. E pergezoni kedo qe ka sukses, sepse dikush ka patur besim ne aftesite e tij. E mos u shkurajoni nese dikush nuk iu pergezon per suksesin tuaj, çmojeni per  sinqeritetin ... 

Ne jete, nuk duhet te keni kushedi se sa miq, ne radhe te pare duhet te jeni miq te vetvetes, sepse do te thote se mund te jeni mire edhe vetem e "vetmia eshte liri" ... sepse kush nuk mund te jetoje pa turmen nuk njeh liri.

E nese me te vertete ua do zemra te kini miq te mire, duhet ti zgjidhni ato. Mund te ndodh qe te njihni persona, te cilet nuk ka rendesi se sa kohe jane te pranishem ne jeten tuaj te perditshme, te cilet do te mbesin te tille; vetem te njohur... e duhet ta dini se eshte e mundur qe duhen lene rruges sepse "kur kupa mbushet... mbushet e kaq"

Jini gjithmone te drejte e te vertete me veten tuaj; thoni gjithmone te verteten dhe njerzit e gabuar do largohen vete. E ju lutem mos falni dy here ca persona, do te perserisin te njejtin gabim ndaj jush; sepse ekzistojne dy kategori njerezish : ato qe gezohen duke bere mire, e ata qe gezohen duke bere keq, ja, nga keta te fundit mbrohuni. 

Mos beni kompromise me jeten  tuaj, o,  nese duhet, bejeni me dike qe ia vlen.

Ah, edhe diçka tjeter, mos jini te padrejte me zemren tuaj, asnjehere, sepse zemra dihet nuk njeh arsye, qan, qesh, ben shaka... por, mundohu ni me te gjitha forca te ruani shpirtin tuaj. Nuk eshte organ ne trupin tuaj, por ekziston. Eshte ai vendi i paster ku duhet te hyjne vetem njerezit qe jane njerez e qe na ndihmojne te jemi te tille.

E, mbi te gjitha, mbani mend se çdo gje qe beni ne jeten tuaj, e beni per veten, per te rriturit qe do te beheni. MOS JINI SI GJITHE TE TJERET, JINI VETVETJA.


M.C 1qershor2017

Ne lartesine e nje femije

"Femija mendon me ndjenja e jo me  intelekt"

Cfarë po thoni?!
Është e lodhshme të merresh me fëmijët.
Keni të drejtë.

Pastaj shtoni:

Sepse duhet të vihesh
Në nivelin e tyre,
Të përulesh, të zhdërvjellesh, të përkulesh,

Të bëhesh i vogël.
Tani e keni gabim.

Çfarë lodh më shumë nuk është kjo.
Është më shumë fakti se je i detyruar të lartësohesh
deri në lartësinë

 e ndjenjave të tyre.

Të tërhiqesh, të zgjatesh,
Të vihesh
 majë gishtash.

Për të mos i lënduar.

                                                               Drawing E.J.Parocki

Autori polak Januz Korzak (1879-1942)
ishte psikolog, poet, pedagog, edukator e mendimtar i lirë
Vargjet janë marrë tek vepra e tij "Kur të bëhem fëmijë përsëri"

keto vargje te mençura mbajnë në vetvete gjithe punën që të rriturit duhet t'i përkushtojnë fëmijëve.
Për të qenë në lartësinë e tyre duhet ta shohim botën qe na rrethon me sytë e një fëmije,